بررسی جنبش‌های اجتماعی خاورمیانه از نظرگاه نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت

این مقاله به بررسی جنبش‌های اجتماعی خاورمیانه در سال 2011 از منظر نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت می­پردازد و در پی آن است تا نشان دهد که چگونه نظریه انتقادی متأثر از مکتب فرانکفورت قادر به تحلیل مسائل نظام بین‌الملل ازجمله جنبش‌های اجتماعی منطقه­ی خاورمیانه می­باشد. بنابراین با به کارگیری و کاربست اصول، مفروضه­ها و مفاهیم این نظریه تلاش می­شود به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت چگونه می­تواند جنبش‌های اجتماعی خاورمیانه را تحلیل کند؟ به سخن دیگر آیا می­توان نظریه انتقادی را به‌عنوان چارچوب مفهومی و نظری برای تحلیل خیزش‌های مردمی خاورمیانه به کار برد؟ فرضیه‌ای که در پاسخ به این پرسش مطرح می­شود عبارت است از اینکه؛ نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت با تأکید بر مفاهیمی همچون تغییرپذیری و دگرگونی از طریق عمل انسانی، آگاهی بشر و نقش سوژه اجتماعی، رهایی، کاهش نابرابری، برقراری عدالت، بهبود زندگی اجتماعی، محرومیت و گفتگو در عرصه عمومی برای نیل به هدف؛ که همه این عوامل مستلزم کنش انقلابی است، می­تواند الگوی تحلیلی مناسبی برای جنبش‌های اجتماعی خاورمیانه باشد. نوع تحقیق حاضر توصیفی-تحلیلی است و با توجه به ماهیت و نوع موضوع مورد مطالعه، گردآوری اطلاعات از روش‌های گوناگون و به‌طور کلی بر مبنای روش اسنادی صورت پذیرفته و تجزیه و تحلیل یافته‌ها نیز عمدتاً با شیوه تحلیل کیفی انجام پذیرفته است.